MEKAN İLİŞKİLERİ AÇISINDAN İNSAN

Çocuğun çevresini kuşatan dış dünya ile ilgili ilk deneyimlerin ne olduğu konusunda çok açık bilgilere sahip değiliz* Dokunma duyusunun çocuğun dünyayı tanımak için önemli bir duyu olduğu söylenebilir. Çocuk daha anne karnmıdayken basınç ve sıcaklık duyma ile dokunma duyusunun öncelikle etrafı anlamak için işe koşulduğunu söylemek yanıltıcı olmaz. Görsel algı doğumdan sonra ortaya çıkmaktadır. Gene doğumdan sonra çocuğun çevresindeki nesneleri dokunma yolu ile algılamaya çalıştığını görüyoruz. Çocuk görmenin yanınında cisimlere dokunmakta, onları avuçlamakta ve ağzına götürmektedir, (Jersild, 1979:508).... Çocuğun zihni gelişimi konusunda geliştirdiği teori ile tanınan İsviçreli uzman Jean Piaget buna "ağız mekanı” demektedir,. Piaget e göre çocuğun zihni gelişmesi merhaleler halinde olur ve yeni doğmuş bir bebek zihni gelişimin ilk aşamasındadır. Bebekler ilk ayda ve onu izleyen üç ayda zihinlerinde etraflarındaki nesnelerin devamlılığı konusunda bir kavram geliştirmemişlerdir Bu aylar boyunca çocuk dünyayı beş duyu organı ile tanımaya çalışmakta, etrafındaki nesnelere bakmakta ve yakalayabildiğin! ağzına götürmektedir. Çocuk doğumdan itibaren görüş alanına girin nesneleri giderek genişleyen bir açıyla gözleriyle izler. Birinci ayda çocuk görüş alanından çıkan nesnelerin arkasından bakmamaktadır, üç ve dördüncü aylarda ise görüş alanınmdan çıkan nesnelerin arkasından bakmaya devam eder,. Dördüncü ve onuncu aylar arasındaki bebeğin görünmeyen bir nesneyi ona ait ufak bir parçasından tanıdığını görmekteyiz, ancak bebek tanıdık nesnelere ilgi göstermekte, diğer nesnelere ilgisiz kalmaktadır. Bebek oniki aylıkken çevresindeki nesnelerle olan ilişkisi belirli bir gelişme göstermektedir» Daha Önce bebeğin zihninde nesneler hakkında bir "devamlılık" fikri mevcut değilken, bu aylardan sonra görüş alanından çıkan bir nesnenin var olmaya devam ettiğini bilmektedir. Buna "nesnelerin algısal devamlılığı" denir, (Günce, 1973:63).. Böylelikle ilk yılın sonunda bebek nesneleri algılayabilmekte ve bu algısını zihninde devam ettirebilmektedir. Bununla beraber çocukta mekan kavramının işlevsel bir hal alması soyut düşünce aşamasının başları olan oniki yaşlarına kadar sürer, (Akarsu, 1984:32).