FİZİKSEL VE TOPLUMSAL ÇEVREDE DOKUNMA DAVRANIŞI

Fiziksel ve toplumsal çevre ile ilişkilerin sürdürülmesinde dokunma duyusunun insan yaşamındaki önemi bu konuda şimdiye kadar yapılmış yayınlar yoluyla vurgulanmaktadır. Görme ve işitme gibi uzaysal duyular bize çevremizdeki nesnelerin birbirleriyle olan ilişkilerine değin bilgi verirler; duymak gibi yakınlık duyuları ise çevre ile olan kişisel ilişkinin bilgi kaynağıdır. Kişilerin diğer insanlarla birlikte oldukları yerlerde birbirlerine fiziksel olarak dokunma1anyla ilgili olarak doğrudan gözleme dayanan kültürler-arası tek çalışma Berkowitz tarafından 1971 yılında yapılmıştır. Adı geçen çalışmada, Türkiye (Afganistan ve İran gibi diğer iki Orta Doğu ülkesiyle birlikte) beş Batı ülkesiyle (İngiltere, İtalya, İsveç, Batı Almanya, Amerika Birleşik Devletleriyle) karşılaştırılmıştır. Berkowitz bu çalışmasının sonucunda Arap olmayan bu üç Orta Doğu ülkesinde kişiler arası fiziksel dokunma oranının karşılaştırıldıkları beş Batı ülkesinden daha düşük olduğunu belirtmektedir. Biz bu yazımızda, gözleme dayanarak yaptığımız bir araştırmanın sonuçlarını Berkowitz'in sonuçları ile karşılaştırmalı olarak sunmaktayız. Araştırma 1974 yılında Ankara'da alt ve orta sınıf kişilerin bulunduğu bölgelerde fiziksel dokunma oranına ilişkin olarak gözleme dayanarak yaptığımız bir çalışmadır. Araştırma aşağıda yaptığımız varsayımları doğrulamıştır: 1) Ankara'da gözlenen dokunma oranı Berkowitz'in Orta Doğu ülkeleri için belirttiği fiziksel dokunma oranından oldukça yüksektir- batta bu oran Berkowitz'in araştırmasını yaptığı herhangi bir ülkede bulduğu orandan daha yüksektir, 2) Dokunma oranı erkeklere göre kadınlar arasında daha yüksektir, 3) Kent'in eski bölgelerinde dokunma oranı kentin yeni bölgelerine göre daha yüksektir. Araştırmada elde ettiğimiz bulgular Berkowitz'in elde ettiği sonuçları tersine çevirmektedir. Aradaki farkın yöntemsel nedenlere dayanmadığı kanısındayız; araştırma' fiziksel dokunma oranlarındaki değişkenliğin şimdiye kadar üzerinde araştırma yapılmamış bazı önemli nedenlere dayanabileceği kanısını uyandırmıştır.