Buradasınız

TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE ASLÎ UZUNLUK BELİRTİLERİ

THE SIGNS OF ORİGİNAL LONG VOWELS İN TURKEY TURKISH

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.56

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The original long vowels in the Turkish language have systematically been presserved in Yakut and Türkmen Turkish. İn historical texts, the primary long vowels, which could not be regularly followed up due to the reasons stemming from the alphabet used and non-standart ortographic traditions, have generally been shortened to date. The long vowels which could not be regularly preserved and hence shortened have left various phonetic remains. The phonetic developments such as sonorisation, vowel widening adventitious sound and germination, encountered in Turkey Turkish and other dialects, have been arisen mostly from the shortened primary long vowels. The long vowel i, in the main Turkish, has been widened in the way of i>e >e in Turkey Turkish. Along with primary long vowels, occlusive-unvoiced consonants p, ç, t, k have mostly been sonorised and turned into b, c, d, g. Therefore vowel widening, sonorisation, and consonant derivation in a few examples are among the main primary vowel signs in the Turkey Turkish.
Abstract (Original Language): 
Türk dilindeki aslî uzun ünlüler, Yakut ve Türkmen lehçelerinde sistemli olarak korunmuştur. Tarihî metinlerde, kullanılan alfabe ve standart olmayan imlâ geleneklerinden kaynaklanan sebeplerle, düzenli olarak takip edilemeyen aslî uzunluklar, günümüze gelinceye kadar çoğunlukla kısalmıştır. Düzenli olarak korunamayıp kısalan uzun ünlüler, geride çeşitli fonetik kalıntılar bırakmıştır. Başta tonlulaşma olmak üzere, Türkiye Türkçesi ve diğer lehçelerde görülen ünlü genişlemesi, ses türemesi, ikizleşme gibi fonetik gelişmelerin, önemli ölçüde, uzun ünlülerle ilgisi bulunmaktadır. Ana Türkçedeki uzun i ünlüsü, Türkiye Türkçesinde i>e>e yönünde değişerek genişlemiştir. Aslî uzun ünlülerin yanındaki patlayıcı-tonsuz p, ç, t, k ünsüzleri, çoğunlukla tonlulaşarak b, c, d, g'ye dönüşmüştür. Dolayısıyla ünlü genişlemesi, tonlulaşma ve birkaç örnekte de ünsüz türemesi, Türkiye Türkçesindeki başlıca aslî uzunluk belirtileridir.
89-101

REFERENCES

References: 

ALTAYLI, Seyfettin (1994), Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I-II, İstanbul: M.E.B. yayınları.
ASLAN, Sema (2006), "Türkiye Türkçesinin Morfonolojisi Üzerine", Türk Dili, Haziran 2006, 654: 546-557, Ankara: TDK yayınları. BANGUOĞLU, Tahsin (1990), Türkçenin Grameri, Ankara: TDK yayınları.
BAŞDAŞ, Cahit (2002), "Kırgız Türkçesinde İkiz Ünlüler", Türk Dünyası Araştırmaları-Osman Nedim Tuna Hatıra Sayısı, 139: 67¬74.
BOZ, Erdoğan (2002) "Türkçe Asıllı Kelimelerde Son Ses Ç, K, P, T Ünsüzlerinin Ötümlüleşme veya Ötümsüz Kalma Sorunu", Türk Dili,
Mayıs 2002, 605: 447-455, Ankara: TDK yayınları.
BURAN, Ahmet (1997), Keban, Baskil ve Ağın Yöresi Ağızları, Ankara: TDK yayınları.
EMRE, A. Cevat (1949), Türk Lehçelerinin Mukayeseli Grameri-Fonetik, İstanbul: TDK yayınları.
ERCİLASUN, A. Bican (1983), Kars İli Ağızları (Ses Bilgisi), Ankara: Gazi Üniversitesi yayınları.
ERGİN, Muharrem (1985), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Boğaziçi yayınları.
ERTEN, Münir (1994), Diyarbakır Ağzı, Ankara: TDK yayınları. GÜNAY, Turgut (1978), Rize İli Ağızları, Ankara: Kültür Bakanlığı yayınları.
İNCE, Halide Gamze (2006), "Aslî Uzun Ünlülerin Kelime Sonundaki Ünsüzlerin Tonlulaşmasına Etkisi", Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri: 608-619, Ankara: Bilkent Üniversitesi yayınları.
KORKMAZ, Zeynep, (1953), "Anadolu Ağızlarında Aslî Ünlü
Uzunlukarı Hakkında", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 1953:
197-203. (1971),
"Eski Anadolu Türkçesinde Aslî Ünlü (Vokal)
Uzunlukları", A.Ü. DTCF Dergisi, XXVI/3-4: 67-84.
LİGETİ, L. (1942), "Türkçede Uzun Vokaller" (Çev. T Gökbilgin), Türkiyat Mecmuası, VII-VIII: 82-94.
ÖZÇELİK, Sadettin (1997), Urfa Merkez Ağzı, Ankara: TDK yayınları. ÖZKAN, Nevzat (1996), Gagavuz Türkçesi Grameri, Ankara: TDK yayınları.
SAĞIR, Mukim (1995), Erzincan ve Yöresi Ağızları, Ankara: TDK yayınları.
TEKİN, Talat (1975), Ana Türkçede Aslî Uzun Ünlüler, Ankara:Hacettepe Üniversitesi yayınları.
TEKİN, Talat ve diğerleri (eds) (1995), Türkmence-Türkçe Sözlük, Ankara: SİMURG yayınları.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com