İSLAM HUKUKUNDA VE ÖZELLİKLE LİBYA'DA İŞÇİ-İŞVEREN MÜNASEBETLERİ

Günümüzde işçi-işveren münasebetleri üzerinde ençok konuşulan ve düzenlenen bir durum olduğunda şüphe yoktur. Makinenin icadı, kitle halinde çalışan işçilerin işveren ile olan münasebetlerini bâriz bir duruma getirmiştir. Bu sebeple, zamanla işçinin ve işverenin hak ve mükellefiyetleri (borçları) hassasiyetle tanzim edilmek durumuna gelmiştir. Zamanımızda grev hakkının tanınması ve kullanılması neticesi, işçi-işveren münasebetlerinin şu veya bu istikametteki durumundan, iş hayatı ve hatta siyasi faaliyetler, geniş nisbette müteessir olmaktadırlar. Başvurulan grevler ve toplu iş sözleşmeleri, bilhassa batı demokrasilerinde siyasî iktidarları birinci derecede meşgul eden ehemmiyetli bir mevzudur. Diğer taraftan, 1969 yılında Fas'ın Rabat şehrinde toplanan İslâm Devlet başkanları ve dışişleri bakanları toplantısından sonra İslâm dünyasının meseleleri gittikçe artan bir tempo ile konuşulmaya başlamıştır. O günden bugüne kadar, yapılan dışişleri ve diğer yüksek seviyedeki toplantılarda, İslâm dininin esasları açısından zamanımızın problemleri ve müslümanların meseleleri ele alınmaya başlanmıştır. Biz de bu mütevazi çalışma ile, İslam Hukukunda işçi-işveren münasebetlerinin esasları hakkında bazı noktaları arzetmeğe çalışacağız. Aşağıdaki noktalar, îslâm Hukukunun ana kaynaklarından, yani Kur'an ve Sünnetten aldığımız esaslardan meydana getirilmiştir. Modern Kollektif îş Hukuku müesseselerinin İslâm Hukukunun pren¬sipleri zaviyesinde izahını yapan geniş monografilere rastlanmamak-tadırâ. Buradaki bilgiler, İslâm Hukukunun iki ana kaynağından istifadelerimiz ve bazı müelliflerin görüşlerini, sistematik bir şekilde tarafımızdan sunulmasından ibarettir. İleride bu konuda daha geniş çalışmalar yapılmasını temenni ederek, şimdi esas mevzua geçiyoruz. Kanaatimce, İslâm Hukukunda işçi-işveren münasebetlerinin genel esaslarını belirtmeden önce, bazı "ön mülahaazlar"ı zikretmek icab eder.