You are here

Home » Content

SİBİRYA TATAR TÜRKÇESİYLE GÜNEY SİBİRYA (ALTAY, HAKAS, TUVA) TÜRK LEHÇELERİ ARASINDAKİ ORTAK UNSURLAR

THE COMMON CHARACTERISTICS BETWEEN THE SIBERIAN TATAR TURKIC AND SOUTHERN SIBERIAN TURKIC DIALECTS (ALTAIC, KHAKAS, TUVA)

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2009
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.953

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The Siberian Tatar dialects, which constitues one of the three dialects of Tatar Turkic and which are called the Eastern (Western Siberia) dialects in Tatarian linguistics, are spoken by Tatarian Turks who live in a very scarce area in the Western Siberia district. As the Western Siberian Tatars are geographically near to the area in which the Southern Siberian dialects such as Altaic, Khakas and Tuva are spoken, they bear various common characteristics with the dialects aforementioned. In this study, the common characteristics between the Siberian Tatar dialects (Altaic, Khakas, Tuva) are dealt with, these available common characteristics are tried to be explained in terms of phonology, morphology and vocabulary.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Tatar Türkçesinin üç ağız grubundan birini olusturan ve Tatar dilbilim literatüründe Doğu (Batı Sibirya) ağızları olarak adlandırılan Sibirya Tatar ağızları, günümüzde Batı Sibirya bölgesinde oldukça dağınık bir alanda yasayan Tatar Türklerince konusulmaktadır. Batı Sibirya Tatarları coğrafi olarak Altay, Hakas ve Tuva gibi Güney Sibirya lehçelerinin konusulduğu alana yakın olduğundan adı geçen lehçelerle çesitli ortak özellikler göstermektedir. Bu çalısmada Sibirya Tatar ağızlarıyla Güney Sibirya lehçeleri (Altay, Hakas, Tuva) arasındaki ortak özellikler ele alınmıs, mevcut ortak özellikler ses bilgisi, sekil bilgisi ve söz varlığı bağlamında ortaya konulmaya çalısılmıstır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-sibirya-tatar-turkcesiyle-guney-sibirya-altay-hakas-tuva-turk-lehceleri-arasindaki-ortak-unsurlar.pdf
  • 8
273-321
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ALĐSĐNA X. Ç. Tobolo-Đrtısskiy Dialekt Yazıka Sibirskix Tatar,
Kazan 1994.
ALKAYA Ercan, Sibirya Tatar Türkçesi, Turkish Studies Yay.,
Ankara 2008.
ARAT R. Rahmeti, “Türkçe Metinlerde e/i Meselesine Dâir”,
Makaleler, C. I (Yay. Haz. Osman Fikri Sertkaya), TKAE
Yay., Ankara 1987, s. 334-341.
ARAT R. Rahmeti-Ahmet Temir, “Türk Sivelerinin Tasnifi”, Türk
Dünyası El Kitabı, C. II (Dil-Kültür-Sanat), TKAE Yay.,
Ankara 1992, s. 224-247.
ARIKOĞLU Ekrem, “Hakas Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri
(Ed. Ahmet B. Ercilasun), Akçağ Yay., Ankara 2007, s.
1085-1148.
ARIKOĞLU Ekrem, “Tuva Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri
(Ed. Ahmet B. Ercilasun), Akçağ Yay., Ankara 2007, s.
1149-1228.
ARIKOĞLU Ekrem, Örnekli Hakasça-Türkçe Sözlük, Akçağ Yay.,
Ankara 2005.
ARIKOĞLU Ekrem-Klara Kuular, Tuva Türkçesi Sözlüğü, TDK
Yay., Ankara 2003.
AXATOV G. X., Dialekt Zapadnosibirskix Tatar, Ufa 1963.
AXATOV G. X., Tatarskaya Dialektologiya, Ufa 1977.
BARSUKOVA R. S., Zabolotnıy Govor Tobolo-Đrtısskogo Dialekta
Tatarskogo Yazıka, Kazan 2004.
BASKAKOV N. A., “Altayskiy Yazık”, Yazıki Mira-Turkskiye,
Đzdatelskiy Dom, Biskek 1997, s. 179-187.
BASDAS Cahit -Abdülmukaddes Kutlu, Kırgız Türkçesi Grameri,
Diyarbakır 2004.
BENZĐNG Johannes-Karl Heinrich Menges, “Türk Dillerinin
Sınıflandırılması”, Tarihî Türk Siveleri (Çev. Mehmet
Akalın), TKAE Yay., Ankara 1998, s. 1-14.
BURAN Ahmet, “Olumsuzluk Ekinin (-mA) Türk Lehçelerindeki Ses
Bilgisi Görüntüsü Üzerine Bir Değerlendirme”, Makaleler
(Haz. Ercan Alkaya-S. Kaan Yalçın-Murat Sengül), Turkish
Studies Yay., Ankara 2008, s. 306-311.
Sibirya Tatar Türkçesiyle... 319
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
BURAN Ahmet, “Türkçede ve Türkiye Türkçesi Ağızlarında S/S
Meselesi”, IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (24-29
Eylül 2000) Bildirileri II, TDK Yay., Ankara 2007, s.
2107-2112.
CAFEROĞLU Ahmet, “Eski Türkçe Devresindeki -S, -S Çelismesi
Üzerine”, Bilimsel Bildiriler 1972, TDK Yay., Ankara,
1975, s. 405-408.
CELEY L., Tatar Dialektologiyeså, Kazan 1947.
DMĐTRĐYEVA L. V., Yazık Barabinskix Tatar, Leningrad 1981.
DULZON A. P., “Sibirya Türklerinin Etnolingüistik Dağılımı” (Çev.
F. Sema Barutçu-Özönder), Tuncer Gülensoy Armağanı
(Haz. Ahmet Buran), Kayseri 1995, s. 102-110.
ECKMANN János, “Harezm Türkçesi”, Tarihî Türk Siveleri (Çev.
Mehmet Akalın), TKAE Yay., Ankara 1998, s. 173-210.
EKER Süer Kıpçak Grubu Türk Dillerinin Karsılastırmalı Ses
Bilgisi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Yayımlanmamıs Doktora Tezi, Ankara 1998.
ERCĐLASUN Ahmet B., Türk Dili Tarihi, Akçağ Yay., Ankara
2004.
EXETOV G. X., Tatar Dialektologiyesi, Kazan 1984.
GABAĐN A. Von, “Eski Türkçe”, Tarihî Türk Siveleri (Çev.
Mehmet Akalın), TKAE Yay., Ankara 1998, s. 29-66.
GABAĐN A. Von, Eski Türkçenin Grameri (Çev. Mehmet Akalın),
TDK Yay., Ankara 1988.
GÜNER DĐLEK Figen, “Altay Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri
(Ed. Ahmet B. Ercilasun), Akçağ Yay., Ankara 2007, s.
1009-1084.
GÜNER DĐLEK Figen, “Altay Türkçesinde {-GIlA-} Eki Hakkında”,
V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I (20-26
Eylül 2004), TDK Yay., Ankara 2004, s. 787-791.
GÜRSOY-NASKALĐ Emine-Muvaffak Duranlı, Altayca-Türkçe
Sözlük, TDK Yay., Ankara 1999.
HACIEMĐNOĞLU Necmettin, Karahanlı Türkçesi Grameri, TDK
Yay., Ankara 2003.
320 Ercan ALKAYA
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
ĐNAN Abdulkadir, “Kazak ve Kırgız Yazı Dillerinde Dudak
Benzesmesi (Labial Attraksiyon) Meselesi, TDAY-B 1964,
TDK Yay., Ankara 1989, s. 67-76.
ĐSXAKOV F. G., Tuvinskiy Yazık, Moskva 1957.
KARAMANLIOĞLU Ali Fehmi, Kıpçak Türkçesi Grameri, TDK
Yay., Ankara 1994.
Karsılastırmalı Türk Lehçeleri Grameri I, Fiil, TDK Yay., Ankara
2006.
KASAPOĞLU ÇENGEL Hülya, Kırgız Türkçesi Grameri, Akçağ
Yay., Ankara 2005.
KASGARLI MAHMUD, Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi (Çev.
Besim Atalay), C. I-III, TDK Yay., Ankara 1992.
KĐLLĐ Gülsüm, Kuzeydoğu Türk Lehçelerinin Karsılastırmalı Ses
Bilgisi, A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamıs
Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1996.
KOCASAVAS Yıldız, Türkçede Sahıs Zamirleri, TDK Yay.,
Ankara 2004.
KOÇ Kenan-Oğuz Doğan, Kazak Türkçesi Grameri, Gazi Kitabevi,
Ankara 2004.
KUBRATOV X. R.-L. T. Maxmutova-L. P. Smolyakova-E. R.
Tenisev (Red.), Sovremennıy Tatarskiy Literaturnıy
Yazık, Moskova 1969.
MANSUROĞLU Mecdut, “Karahanlıca”, Tarihî Türk Siveleri (Çev.
Mehmet Akalın), TKAE Yay., Ankara 1998, s. 133-171.
MAXMUTOVA L. T. (Red.), Tatar Tålånån Dialektologik Süzlågå,
Kazan 1969.
ÖLMEZ Mehmet, “Tuvalar ve Tuvaca”, Çağdas Türk Dili, S. 95,
Ocak 1996, s. 10-17.
ÖLMEZ Mehmet, “Hakaslar ve Hakasça”, Çağdas Türk Dili, S. 96,
Subat 1996, s. 6-12.
ÖNER Mustafa, “Baskurtça Kısa Dilbilgisi”, Tarihten Bugüne
Baskurtlar (Haz. A. Melek Özyetgin-A. Merthan DündarĐlyas
Kamalov), Ötüken Yay., Đstanbul 2008, s. 238-293.
ÖNER Mustafa, Bugünkü Kıpçak Türkçesi, TDK Yay., Ankara
1998.
Sibirya Tatar Türkçesiyle... 321
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
ÖZKAN Fatma (hzl.), Altın Arığ, Bilig Yay., Ankara 1997.
PAÇATAKOVA D. F., Xakas Tålå, Abakan 1962.
SAFĐULLĐNA F. S.-M. Z. Zekiyev, Xezårgå Tatar Edebi Tålå, Kazan
2002.
SEVORTYAN, E. V., Etimologiçeskiy Slovar Tyurskix Yazıkov
(Obsçetyurskiye i mejtyurskiye osnovı na glasnıye),
Moskva 1974.
SAHĐN Erdal, Hakas Destanı Altın Çüs, TDAV Yay., Đstanbul 2007.
TEKĐN Talat, “Türk Dil ve Diyalektlerinin Yeni Bir Tasnifi”,
Makaleler 3 (Haz. Emine Yılmaz-Nurettin Demir),
Grafiker Yay., Ankara 2005, s. 361-386.
TEKĐN Talat, Orhon Türkçesi Grameri, Simurg Yay., Đstanbul
2003.
TEKĐN Talat-Mehmet Ölmez, Türk Dilleri, Simurg Yay., Đstanbul
1999.
TENĐSEV E. R. (Red.), Sravnitelno-Đstoriçeskaya Grammatika
Tyurskix Yazıkov, Fonetika, Moskva 1984, s. 57-65.
TENĐSEV E. R. (Red.), Sravnitelno-Đstoriçeskaya Grammatika
Tyurskix Yazıkov, Morfologiya, Moskva 1988.
TOPARLI Recep Harezm Türkçesi, Sivas 1998.
TUMASEVA D. G., “Sibirya Tatarlarının Dili ve Eski Türk
Abideleri”, 3. Uluslar arası Türk Dil Kurultayı 1996,
TDK Yay., Ankara 1999, s. 1161-1163.
TUMASEVA D. G., Dialektı Sibirskix Tatar, Kazan 1977.
TUMASEVA D. G., Könbatıs Såbår Tatarları Tålå, Kazan 1961.
TUMASEVA D. G., Yazık Sibirskix Tatar, Kazan 1968.
UYGUR Ceyhun Vedat, Karakalpak Türkçesi Grameri, Denizli
2001.
YUSUPOV F. Y., Neliçniye Formı Glagola V Dialektax
Tatarskogo Yazıka, Kazan 1985.
YUSUPOV Ferit “Såbår Tatarları”, Miras, Kazan 2003/12, s. 29-42.
YÜKSEL Zühâl, Kırım Tatar Türkçesi Grameri, Ankara 2005.
ZEKĐYEV M. Z. (Bas red.), Tatar Grammatikası I, Kazan 1998.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com