You are here

Home » Content

Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi

An Assessment of students’ attitudes towards values in Social Studies curriculum

Journal Name:

  • Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi

Publication Year:

  • 2011

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Social Studies curriculum, which aims at training elementary school students as effective and responsible citizens, prepares them for social life. In this direction, the students are wanted to gain the values included in the Social Studies curriculum. With this descriptive study we determined elementary school students’ attitudes towards patriotism, cultural values, respect, environment and nature, responsibility and scientific attitude. The study was administered in 14 elementary schools in Ergani, Diyarbakır, during fall term of 2009-2010 academic year. Data for this descriptive study were collected through a 24-item five-point Likert-type scale, developed by the researchers, from a total of 1360 (652 female and 708 male) seventh grade students. Validity and reliability of the scale was calculated and Cronbach Alpha was measured to be 0,98, Spearman-Brown correlation coefficient was measured to be 0,97 and Guttman split-half value was calculated to be 0,97. Social Studies curriculum was determined to be effective to cause the students gain the values. While no statistically difference was found among the attitudes of students towards values in terms of income variable, statistically significant differences were found in terms of socio-economic level of the schools and gender of the students. In order to implement values education effectively, it is offered to benefit from hidden curriculum of the school as well as formal curriculum. Home-school coordination should be improved. Class level of the students should be taken into consideration in values education process.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
İlköğretim çağındaki çocukları etkin ve sorumlu vatandaşlar olarak yetiştirmeyi hedef alan Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı, çocukları toplumsal yaşama hazırlamaktadır. Bu doğrultuda Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerleri bireylere kazandırma hedeflenmiştir. Betimsel nitelikteki bu araştırma ile Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan vatanseverlik, kültürel değerler, saygı, çevre ve doğa, sorumluluk ve bilimsel tutum gibi değerlere ilişkin İlköğretim öğrencilerinin tutumları ortaya konmuştur. Araştırma, 2009- 2010 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılında Diyarbakır ili Ergani ilçesinde bulunan 14 ilköğretim okulunda yürütülmüştür. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen beşli Likert tipi bir ölçek ile 652 kız, 708 de erkek olmak üzere toplam 1360 tane 7.sınıf öğrencisinden toplanmıştır. Ölçeğin geçerlik güvenirlik hesaplamaları yapılmış ve Cronbach Alpha güvenirlik kat sayısı 0,98, Spearman-Brown korelasyon katsayısı 0,97, Guttman split-half değeri ise 0,97 olarak bulunmuştur. Sosyal Bilgiler dersi öğretim programının öğrencilere belirtilen değerleri kazandırmada etkili olduğu sonucu elde edilmiştir. Değerlere ilişkin öğrenci tutumlarında ailenin gelir düzeyi açısından anlamlı bir farklılık bulunmazken, okulların sosyo-ekonomik düzeyi ve cinsiyet değişkeni açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık belirlenmiştir. Değer eğitimini etkili biçimde uygulamak için okullardaki resmi öğretim programlarının yanı sıra okulun örtük programından da yararlanılmalıdır. Okul-aile işbirliği geliştirilmelidir. Değer eğitimi sürecinde etkinlikler düzenlenirken, öğrencilerin sınıf düzeyleri dikkate alınmalıdır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_161047_8_pp_95-134.pdf
  • 1
95-134
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Açıkalın, M. (2010). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar: Çokkültürlü ve Küresel
Eğitim. İlköğretim Online, 9(3), 1226-1237. http://ilkogretim-online.org.tr. (Genel
Ağdan 08.12.2010 tarihinde alınmıştır).
Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim İkinci
Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora
Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akbaş, O. (2007). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının (Değerlerinin)
İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinde Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi.
Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (26–28 Kasım 2004), 673–695,
İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Akbaş, O. (2008). Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış. Değerler Eğitimi Dergisi,
6(16), 9–27.
Akbaş, O. (2009). İlköğretim Okullarında Görevli Branş Öğretmenlerinin Değer Öğretimi
Yaparken Kullandıkları Etkinlikler: 2004 ve 2007 Yıllarına İlişkin Bir Karşılaştırma.
Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403–414.
Akengin, H. Sağlam, D. ve Arzu Dilek, A. (2002). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin
Sosyal Bilgiler Dersi İle İlgili Görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim
Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16, 1–12.
Bacanlı, H. (2006). Duyuşsal Davranış Eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
Balcı, N. (2008). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitiminin Etkililiği.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
İstanbul.
Bağcı, İ. (2007). J. J. Rousseau, Emile ve Çocuğun Sosyal Eğitimi. Eğitim Klasikleri
İncelemeleri (Edt. Bahri Ata ve İkram Bağcı), 31–41. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Gömleksiz, M. N., Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının
değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 8:1. Erişim:
http://www.insanbilimleri.com
129
Başaran, Z. (2006). Demokratik Yaşamın Gelişmesinde Sosyal Bilgiler Dersinin Rolü ve
Önemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Erzurum.
Baydar, P. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Belirlenen
Değerlerin Kazanım Düzeyleri ve Bu Süreçte Yaşanılan Sorunların Değerlendirilmesi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
Baysal, Z. N. ve Samancı, O. (2009). İlköğretim Beşinci Öğrencileri ile Değerler Üzerine Bir
Çalışma. IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi’nde Sunulan Bildiri (7–9 Ekim 2009),
İstanbul.
Bolay, S. H. (2007). Aşkın Değerler Buhranı. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu
Bildiriler Kitabı içinde (s.55–69), İstanbul.
Çetin, Ş. (2004). Değişen Değerler ve Eğitim. Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 161.
Çınar, İ. (2010). Eğitim ve Millî Güç Unsurları. Eğitişim Dergisi, Sayı: 27.
http://www.egitisim.gen.tr/site/arsiv/62-sayi-27/513-milli-guc-unsurlari...
23.11.2010 tarihinde genel ağdan alınmıştır.
Demircioğlu, İ. H. & Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih
Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (15), 69–88.
Deveci, H. ve Çengelci, T. (2006). Sosyal Bilgiler Dersinde Duygusal Zekanın Geliştirilmesi.
II Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde (s.140–147). Yüzüncü Yıl
Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Van: Milli Eğitim Basımevi.
Deveci, H. ve Dal, S. (2006). Öğretmen Adaylarının Ulusal Değerlere İlişkin Görüşleri. III.
Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu'nda Sunulan Bildiri, Çanakkale
Onsekiz Mart Üniversitesi, 4–6 Mayıs 2006, Çanakkale.
Deveci, H. (2008). Sosyal Bilgilerde Bilgi, Beceri, ve Değerlerin Kazandırılması. Hayat
Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Edt: Şefik Yaşar). 187–206. Anadolu Üniversitesi
Yayınları,1807. Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 937. Eskişehir: Anadolu
Üniversitesi, Web-Ofset Tesisleri.
Deveci, H. & Ay, T. S. (2009). İlköğretim Öğrencilerinin Günlüklerine Göre Günlük
Yaşamda Değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 167–181.
Doğan, İ. (2001). Vatandaşlık Demokrasi ve İnsan Hakları. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Gömleksiz, M. N., Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının
değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 8:1. Erişim:
http://www.insanbilimleri.com
130
Doğan, Y. ve Sezer, G. O. (2009). A Factor Analysis Study on the Skills and Values Covered
in the Social Studies Course, İlköğretim Online, 8(2), 499–509, http://ilkogretimonline.
org.tr (Genel Ağdan 07.12.2010 tarihinde alınmıştır).
Doğanay, A. (2006). Değerler Eğitimi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Edt. Cemil
Öztürk). 255–286. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Ekşi, H. (2003). Temel İnsani Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi
Programları. Değerler Eğitimi Dergisi, (1)1, 79–96.
Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal Bilgiler Öğretimi. İstanbul: Alkım Yayınları.
Erden, M.(2004). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
Evin, İ. ve Kafadar, O. (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programının ve Ders Kitaplarının
Ulusal ve Evrensel Değerler Yönünden İçerik Çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri
Dergisi, 2(3), 293–304.
Gökçe, N. & Kaya, E & Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye
Yönelik Tutumları. İlköğretim Online, 6(3), 452–468. http://ilkogretim-online.org.tr
(Genel Ağdan 15.04.2010 tarihinde alınmıştır).
Gömleksiz, M. N (2007). Lise Öğrencilerinin Toplumsal Değerlere İlişkin Tutumları. (Elazığ
İli Örneği), Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (26-28 Kasım 2004), 727-
741, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Güven, B. ve Apaydın Timur, B. & Işık. H. (2005) Hayat Bilgisi Dersi Amaçlarının
Demokratik Davranışlar Kazandırma Açısından İncelenmesi. Yeditepe Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2) , 1–13.
Kale, N. (2007). Nasıl Bir Değerler Eğitimi? Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu
(26–28 Kasım 2004), 313–322, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
Kan Ç. (2009). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Küresel Vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25–30.
Kan Ç. (2010). Sosyal Bilgiler Dersi ve Değerler Eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 187,138–145.
Katılmış, A. Ekşi, H. ve Öztürk, C. (2010). Sosyal Bilgiler Dersi Kazanımlarıyla
Bütünleştirilmiş Bilimsellik Odaklı Karakter Eğitimi Programının Etkililiği. Sosyal
Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 50–87.
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi:
Tarihsel Gelişim, 1998 ve 2004 Programlarının Etkililiğinin Araştırılması.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, İlköğretim Ana Bilim Dalı, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı
Gömleksiz, M. N., Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının
değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 8:1. Erişim:
http://www.insanbilimleri.com
131
Koç, K. (2007). İlköğretim 7. Sınıflarda Okutulan Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi
Dersinde Öğrenciye Kazandırılması Amaçlanan Evrensel Değerlere İlişkin Tutumlar
Üzerinde Öğretim Sürecinin Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4–5 Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu,
Ankara.
MEB. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6 Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu,
Ankara.
Otluoğlu R. (2004). Sosyal Bilgiler İzlencesine (Programına) Bir Bakış. Toplumsallaşma,
Kimlik ve Kişilik. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi Kitabı içinde (s.290–300).
Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi ve MEB Öğretmen Yetiştirme ve
Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
Özensel, E. (2007). Liseli Kız ve Erkek Öğrencilerin Değer Yargıları ve Türk Toplumunun
Temel Toplumsal Kurumlarına Bakış Açıları), Değerler ve Eğitimi Uluslararası
Sempozyumu (26–28 Kasım 2004), 743–769, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi
Yayınları.
Özkan, R. (2010). Türk Eğitim Sisteminde Himayeci Değerler: İlköğretim Ders Kitapları
Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1124–1141.
Öztürk, C. ve Otluoğlu R. (2002). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yazılı Edebiyat Ürünlerini
Ders Aracı Olarak Kullanmanın Duyuşsal Davranış Özelliklerini Kazanmaya Etkisi.
M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 173–182.
Öztürk, C. (2007). Küreselleşme ve Bilgi Çağında Sosyal Bilgiler Öğretimi. İlköğretimde
Alan Öğretimi (Ed.: Ayla Oktay ve Özgül Polat Unutkan), 101-142, İstanbul: Morpa
Yayınları.
Sözer, E. (1998). Sosyal Bilgiler Programının Amaçları, İlkeleri ve Temel Özellikleri. Sosyal
Bilgiler Öğretimi. (Editör: Gürhan Can). 15- 39. Anadolu Üniversitesi Yayınları,
1064. Açıköğretim Fakültesi Yayınları No:581. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Web-
Ofset Tesisleri.
Sözer, E. (1998). Sosyal Bilimler Kapsamında Sosyal Bilgilerin Yeri ve Önemi. Sosyal
Bilgiler Öğretimi. (Editör: Gürhan Can). 1-13. Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1064.
Açıköğretim Fakültesi Yayınları No:581. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Web-Ofset
Tesisleri.
Şen, Ü. (2008). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler
Açısından İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763–779.
http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt1/sayi5/sayi5pdf/sen_ulker.pdf. (Genel Ağdan
07. 10. 2010 tarihinde alınmıştır).
Gömleksiz, M. N., Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının
değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 8:1. Erişim:
http://www.insanbilimleri.com
132
Tozlu, N. ve Topsakal, C. (2007). Avrupa Birliğine Uyum Çerçevesinde Değerler Eğitimi.
Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s.177–202),
İstanbul.
Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak, S. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders
Kitaplarında Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18). 107–120.
Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499–
522.
Yazıcı, K. (2009). Yeni Zelanda Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve Bu Programın
Türkiye’deki Sosyal Bilgiler Öğretim Programı İle Karşılaştırılması, Selçuk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 22, 423–435.
Yazıcı, S. ve Yazıcı, F. (2010a). Yurtseverlik Tutum Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik
Çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 901-918.
Yazıcı, S. ve Yazıcı, F. (2010b). Yurtseverlik Eğitimi: Tarih ve Sosyal Bilgiler
Öğretmenlerinin Algı Tutum ve Eğitimsel Uygulamalarına Yönelik Bir Araştırma.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 649–660.
Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama.
TSA / Yıl: 11, 2, 65-84.
Yılmaz, M. (2006). Psikoloji. Sosyal Bilgilerin Temelleri (Edt. İsmail H. Demircioğlu). 87–
106. Ankara: Hegem Yayınları (Mikro Basım Yayım Dağıtım).
Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin Değer Tercihlerinin Bazı Değişkenler Açısından
İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 109–128.
Yiğittir, S. (2010). İlköğretim Öğrenci Velilerinin Okullarda Kaz

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com